Το νέο Μνημόνιο οδηγεί στην καταστροφή.
Μόνη διέξοδος η αποδέσμευση από την ΕΕ
Σταύρος Δ. Μαυρουδέας
Το νέο Μνημόνιο, συνεχίζοντας το έργο του προηγούμενου, οδηγεί την χώρα στην καταστροφή. Οι κατεστημένες οικονομικές και πολιτικές ελιτ – δέσμιες της ανικανότητας τους, της άθλιας ιδιοτέλειας τους, των μυωπικών συμφερόντων και του στρουθοκαμηλισμού τους αλλά και των εξωτερικών δεσμεύσεων τους – το μόνο που κοιτούν είναι πως θα υποστούν αυτές την μικρότερη ζημία και ταυτόχρονα πως θα κοροϊδέψουν την μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία (που στη ράχη της φορτώνεται όλη αυτή η λαίλαπα) έτσι ώστε να μην διασαλευθεί η κυριαρχία τους.
Είναι σαφές τόσο στους εγχώριους ιθύνοντες όσο και στους ξένους πάτρωνες τους ότι η Μνημονιακή στρατηγική είναι αδιέξοδη. Η τυπική αυτή στρατηγική του ΔΝΤ προβλέπει την άγρια λιτότητα των μισθοσυντήρητων («εσωτερική υποτίμηση») και την περιστολή των δημοσιονομικών δαπανών (όχι της μίζας και της διαπλοκής που καλά κρατεί αλλά των κοινωνικών δαπανών). Τα σχέδια-πατρον του ΔΝΤ έχουν άλλο ένα στοιχείο, την συναλλαγματική υποτίμηση (που κάνει λίγο ηπιότερη την «προσαρμογή»), και το οποίο λόγω του ευρώ δεν περιλαμβάνεται. Η στρατηγική αυτή έχει δύο επιπρόσθετα στοιχεία.
Πρώτον, είναι προ-κυκλική: δηλαδή όταν βρίσκεσαι σε οικονομική κρίση μπαίνεις βαθύτερα σε αυτήν υποθέτοντας ότι έτσι θα βγεις γρηγορότερα. Γι’ αυτό απαγορεύεται η ενεργοποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής (που άλλωστε περιορίζεται αγρίως) σαν αντίδοτο στην κρίση. Και γι’ αυτό ψεύδονται ασύστολα οι φιλο-Μνημονιακοί που φληναφούν περί ανάπτυξης. Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται: η κρίση πρέπει να βαθύνει.
Δεύτερον, στοχεύει στον δομικό μετασχηματισμό ενός κρατικοδίαιτου καπιταλισμού σε έναν καπιταλισμό με ατμομηχανή τον ιδιωτικό τομέα. Φυσικά ο τελευταίος για να είναι κερδοφόρος πρέπει να είναι πραγματική ζούγκλα. Γι’ αυτό και όλες οι διαβόητες «μεταρρυθμίσεις» οδηγούν στο σφαγιασμό μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων.
Στο τέλος αυτής της θεραπείας-σοκ και αφού η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία οδηγηθεί σε επίπεδα Βουλγαρίας τότε υποτίθεται ότι η οικονομία θα ανακάμψει και κάποια ψίχουλα μπορεί να δοθούν πίσω. Φυσικά συστατικό στοιχείο τέτοιων στρατηγικών είναι η μαζική εισροή ξένων κεφαλαίων που θα πάρουν και την μερίδα του λέοντος από την ανάκαμψη.
Αυτό το κομψό υπόδειγμα με τις ομορφοβαλμένες εξισώσεις και διαγράμματα του ξέρουν πολύ καλά ότι δεν έχει, μέσα σε ένα λογικό χρονικό διάστημα, ελπίδα επιτυχίας. Η ελληνική οικονομία έχει βυθισθεί σε ένα υφεσιακό σπιράλ. Το τετραετές σχέδιο του πρώτου Μνημονίου (που προέβλεπε ανάκαμψη από το 2012) και συνολική ύφεση περίπου -6% έχει πάει περίπατο. Το αναθεωρημένο εξαετές σχέδιο είναι νεκρό ήδη πριν την αρχή του. Η ύφεση μόνο για το 2011 θα κλείσει – όσες στατιστικές αλχημείες και αν γίνουν – με πάνω από -6%. Όσο για το 2012, αν μάλιστα εφαρμοσθεί το δεύτερο Μνημόνιο και σκάσουν τα «κανόνια» στην αγορά που αναμένονταν από πριν, τότε δεν είναι φαιδρή μόνο η πρόβλεψη του προϋπολογισμού για -2.5% αλλά και οι αναθεωρημένες προβλέψεις για -3.6% (που γι’ αυτό απαιτούνται νέα μέτρα). Να μην ξαφνιαστεί κανείς αν η ύφεση το 2012 συναγωνισθεί και ξεπεράσει αυτή του 2011. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και εάν το 2012 είναι το έτος που η οικονομία θα «πιάσει πάτο», θα χρειασθούν αρκετά χρόνια για μία έστω μικρή ανάκαμψη. Λογικά, οι επόμενες χρονιές θα έχουν μία μικρότερη ύφεση ενώ η επιστροφή στο σημείο εκκίνησης της οικονομίας θα αποτελεί μάλλον άπιαστο όνειρο. Σημειωτέον ότι η συνολική ύφεση πλέον ήδη φθάνει το -13%.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον (και ιδιαίτερα με τον ρεαλιστικό φόβο της κοινωνικής έκρηξης) καμία ιδιωτική πρωτοβουλία – εγχώρια ή ξένη – δεν είναι διατεθειμένη να κάνει επενδύσεις παρά μόνο σε «στημένες δουλειές» και σίγουρα φιλέτα. Θα συνεχίσουν να βασίζονται στην απομύζηση του δημόσιου χρήματος. Επομένως, το σχέδιο της ανάκαμψης και του δομικού μετασχηματισμού είναι όνειρο θερινής νυκτός και το γνωρίζουν οι επιτελείς του.
Τέλος, γνωρίζουν – όπως είπε ήδη ανοικτά ο Β.Σόιμπλε – ότι ακόμη και με το νέο Μνημόνιο το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Υποθέτουν ότι με το νέο Μνημόνιο – και εφόσον υπάρξουν (α) θετικά ποσοστά ανάπτυξης από το 2012 και όχι απλά μειούμενη ύφεση και (β) εξωπραγματικά πρωτογενή πλεονάσματα – το χρέος το 2020 θα είναι 120% του ΑΕΠ. Σημειωτέον ότι κάθε χρέος πάνω από 60-80% θεωρείται μη-βιώσιμο. Όμως αν η ελληνική οικονομία – λόγω Μνημονίου – είναι στο υφεσιακό σπιράλ που προαναφέρθηκε τότε ακόμη και η πρόβλεψη του Σόιμπλε για 136% το 2020 μάλλον θα διαψευσθεί. Συνεπώς ή Ελλάδα, με τα Μνημόνια, όχι μόνο δεν σώζεται από την χρεωκοπία αλλά χρεοκοπεί ακόμη περισσότερο.
Επομένως γιατί όλα τα Μνημόνια και ιδιαίτερα το νέο που οδηγεί την χώρα στον εξανδραποδισμό; Ο λόγος είναι ότι οι ηγεμόνες της ΕΕ φοβούνται ότι μία ελληνική κατάρρευση μέσα σε συνθήκες νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα τινάξει στον αέρα την ευρωενωσιακή λυκοσυμμαχία και θα πλήξει τα παχυλά πλεονάσματα που αντλούν από αυτή. Ιδιαίτερα τρέμουν την μετάδοση της κρίσης από την ευρω-περιφέρεια στο κέντρο (μέσω της Ιταλίας και της Γαλλίας). Ταυτόχρονα όμως δεν είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν ούτε δεκάρα από όσα απομύζησαν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Γι’ αυτό και όπως ομολογούν ευθαρσώς δεν έχουν δώσει δεκάρα τσακιστή μέχρι τώρα για τα πακέτα διάσωσης της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας αλλά μόνο εγγυήσεις. Γι’ αυτό και ο ESM είναι ακόμη στο αέρα ενώ τα υπεσχημένα κεφάλαια δεν φθάνουν καν για το Ισπανικό πρόβλημα. Γι’ αυτό και η ΕΚΤ δεν συζητά να «κουρέψει» τα δικά της ομόλογα (που άλλωστε έχει αποκτήσει εξαιρετικά φθηνά). Όλη η στόχευση τους είναι στο να μετατεθεί πιο πίσω η ελληνική χρεωκοπία έτσι ώστε να έχουν προλάβει να μην επεκταθεί στην υπόλοιπη ΕΕ. Και η φυσικά αυτή η παράταση πληρώνεται ακριβά από την Ελλάδα με την μετατροπή της σε οικονομικό και πολιτικό προτεκτοράτο.
Τελικός στόχος τους είναι η ελεγχόμενη χρεωκοπία της Ελλάδας λίγο αργότερα, με την προσδοκία ότι θα έχει περάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση. Φυσικά αυτή την καθυστέρηση θα την πληρώσει ακριβά η χώρα μας με τον πολιτικό και οικονομικό εξανδραποδισμό της και την μετατροπή της στο πρώτο σύγχρονο ευρωπαϊκό προτεκτοράτο μετά το Κόσσοβο. Εάν τα πράγματα εξελιχθούν ακόμη χειρότερα για τους ευρωπαίους πάτρωνες τότε ενδεχόμενο είναι η εκδίωξη της Ελλάδας από την ΟΝΕ αλλά η διατήρηση της δέσμιας μέσα στην Κοινή Αγορά και με ένα σύστημα του τύπου του «φιδιού στο τούνελ» ή του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος (ΕΝΣ). Δηλαδή το νέο ελληνικό νόμισμα θα εξαρτάται από το ευρώ. Παραπλήσια σχέδια εκπονούνται και για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, παρά τις διαβεβαιώσεις του Σόιμπλε στον κλαυθμηρίζοντα Πορτογάλο αξιωματούχο.
Η ελληνική ιθύνουσα τάξη γνωρίζει καλά την προοπτική αυτή, που θίγει και αυτήν αλλά φυσικά λιγότερο από την μεγάλη μισθοσυντήρητη κοινωνική πλειοψηφία. Όμως τρέμει στην ιδέα να αντιπαρατεθεί στους ευρωπαίους πάτρωνες της με τους οποίους είναι βαθειά συνδεδεμένη έστω και με όρους υφισταμένου. Προτιμά να χρεοκοπήσουν οι πολίτες αυτής της δύσμοιρης χώρας παρά να χρεοκοπήσουν τα οικονομικά της συμφέροντα.
Για την χώρα και την μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία δεν υπάρχει καμιά ελπίδα μέσα στο κατά Economist ευρωπαϊκό μπορντέλο. Η μόνη διέξοδος είναι η ολοκληρωτική αποδέσμευση από την ΕΕ (και όχι απλά η έξοδος από την ΟΝΕ) και η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας προς όφελος της και όχι για λογαριασμό ξένων και εγχώριων πατρώνων. Μία τέτοια κατεύθυνση έχει περιγραφεί σε προηγούμενο άρθρο (http://www.euro2day.gr/specials/opinions/132/articles/627146/Article.aspx).
* Ο κ. Σταύρος Δ. Μαυρουδέας είναι Αν.Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Σχετική αρθρογραφία στο προσωπικό μπλογκ http://stavrosmavroudeas.wordpress.com.
Δημοσιευμένο στο euro2day:
http://www.euro2day.gr/specials/opinions/132/articles/679605/Article.aspx
Instituto Marxista de Economía
Stavros Mavroudeas Blog 
Παράθεμα: Το νέο Μνημόνιο οδηγεί στην καταστροφή. Μόνη διέξοδος η αποδέσμευση από την ΕΕ | Stop euro – E.E.
Πριν αλέκτωρ φωνήσαι τρις:
Τα σενάρια για «το σχέδιο Β» και τη συντεταγμένη πτώχευση εντός του ευρώ
http://news.in.gr/economy/article/?aid=1231165906
Αθήνα
Καθώς πολλές από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όπως κυρίως η γερμανική, διαπιστώνουν συσσωρευμένα αδιέξοδα σε ό,τι αφορά την προσπάθεια διάσωσης της ελληνικής οικονομίας και φέρονται να εκτιμούν ότι η στρατηγική των πακέτων στήριξης δεν αποδίδει, στην επιφάνεια αναδύονται τα σενάρια για το περιβόητο «σχέδιο Β», προκειμένου η Ελλάδα να απαλλαχθεί από ένα μεγάλο μέρος του χρέους της, να καταφέρει να σταθεί ξανά στα πόδια της και να εισέλθει σε αναπτυξιακή τροχιά.
Αν και επισήμως τα σενάρια για το «σχέδιο Β» διαψεύδονται, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συζητώνται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ότι δεν εξετάζονται όλες οι δυνατές επιλογές, εντός και εκτός ευρώ.
Την Τετάρτη, συνεδριάζει το Eurogroup με αντικείμενο την έγκριση του νέου πακέτου βοήθειας, ενώ σήμερα θα γίνει η προπαρασκευστική συνάντηση της Ομάδας Εργασίας του Eurogroup (Euro Working Group), όπου θα τεθεί επί τάπητος η «συμμόρφωση» της ελληνικής κυβέρνησης με τα μέτρα που ζητούν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ώστε να δώσουν το πράσινο φως για την εκταμίευση του νέου δανείου.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης απέβη άκαρπη, ενώ οι πληροφορίες που διέρρευσαν στα ΜΜΕ έλεγαν ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε επέμεινε μέχρι την τελευταία στιγμή για την αναβολή της.
Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες ο κ. Σόιμπλε μαζί με ομολόγους από τον Βορρά της Ευρωζώνης φέρεται να ζητεί την αναβολή και της αυριανής συνεδρίασης.
Το «σχέδιο Α» προβλέπει τη χορήγηση ενός νέους πακέτου βοήθειας 130 δισ. ευρώ, που σε συνδυασμό με το κούρεμα κατά 50% του χρέους ύψους 200 δισ. ευρώ που διακρατούν ιδιώτες, εκτιμάται ότι θα καταστήσει βιώσιμο σε βάθος χρόνου το ελληνικό χρέος.
Βεβαίως, το κρατικό χρέος στο 120% του ΑΕΠ έως το 2020 (από 160% σήμερα) δεν είναι ακριβώς αυτό που ονομάζουμε βιώσιμο. Γενικά μιλώντας, για να είναι βιώσιμο θα πρέπει να είναι κάτω από το 80% του ΑΕΠ και αυτό εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, αυτός ο στόχος μάλλον θα αναθεωρηθεί προς το 125% του ΑΕΠ.
Καθώς η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, από την οποία προσδοκάται όφελος 100 δισ. ευρώ, δεν επαρκεί, στο επίκεντρο είναι πλέον η συμμετοχή του επίσημου τομέα, δηλαδή των ευρωπαϊκών κρατών και της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα, εξετάζονται η περαιτέρω μείωση των επιτοκίων του πρώτου πακέτου στήριξης των 110 δισ. ευρώ, καθώς και η συμμετοχή της ευρωτράπεζας, από την οποία το όφελος για την Ελλάδα θα είναι τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ.
Γερμανική απροθυμία
Σύμφωνα με δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel, η δυσαρέσκεια για την έλλειψη προόδου στην Ελλάδα και οι αμφιβολίες για το νέο πακέτο βοήθειας έχουν εξαπλωθεί και στα ανώτερα κλιμάκια της γερμανικής κυβέρνησης (όπως άλλωστε και σε άλλες κυβερνήσεις του Βορρά) και δεν αφορούν μόνο μειοψηφικές φωνές ή τα μικρότερα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού.
Στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης, την περασμένη Παρασκευή, πολλά στελέχη εξέφρασαν τη διαφωνία του για το νέο δάνειο προς την Ελλάδα, χωρίς να λείπουν και οι φωνές που ζητούν την απομάκρυνση της χώρας από το ευρώ.
Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι τόσο στη Γερμανία όσο και σε άλλες χώρες που συνιστούν την έξοδο της χώρας από το ευρώ, πιστεύουν ότι η Ευρωζώνη είναι επαρκώς οχυρωμένη ώστε να αντέξει τις συνέπειες μίας ανεξέλεγκτης ελληνικής πτώχευσης.
Μέχρι τον Ιούλιο, θα τεθεί σε λειτουργία και ο ESM, που θα συνδυασθεί με τον EFSF, ενώ η ΕΚΤ έχει ρίξει στην αγορά φθηνή ρευστότητα στις ευρωπαϊκές τράπεζες, μέσω των νέων 3ετών δανείων καθώς και τη χαλάρωση των όρων για την αποδοχή εγγυήσεων.
Το «τείχος προστασίας» λοιπόν, έχει οικοδομηθεί και όλοι είναι έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα.
Τα ίδια περίπου λεγόντουσαν και πριν την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008: Υποτίθεται πως όλοι ήταν έτοιμοι, η Fed θα έριχνε στην αγορά όση ρευστότητα χρειαζόταν (μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης – QE) και ότι σε κάθε περίπτωση οι επιπτώσεις θα ήταν ελεγχόμενες.
Η πραγματικότητα απέδειξε πόσο «έτοιμες» ήταν οι αγορές για να αντέξουν στην χρεοκοπία της Lehman.
Η τρίτη επιλογή
Όπως επισημαίνει το γερμανικό περιοδικό, το κόστος μίας ενδεχόμενης ελληνικής εξόδου τόσο για την Γερμανία όσο και για άλλες μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης, όπως η Γαλλία που έχει μεγαλύτερη έκθεση στην Ελλάδα, είναι πολύ μεγάλο.
Για τη Γερμανία μόνο, το κόστος ανεβαίνει στα 72 δισ. ευρώ περίπου, εάν υπολογισθεί το μερίδιο της χώρας στα δάνεια που έχουν ήδη δοθεί στην Ελλάδα κ.ά.
Επιπλέον, θα τροφοδοτήσει τις ανησυχίες ότι σύντομα μπορεί να ακολουθήσουν και άλλες χώρες τον ίδιο δρόμο:
Οι επιχειρήσεις θα αρχίζουν να αποχωρούν μαζικά από την επόμενη υποψήφια προς έξοδο χώρα (την Πορτογαλία, για παράδειγμα), ενώ οι καταθέτες θα μεταφέρουν τα χρήματα τους σε «ασφαλέστερες» τράπεζες, με αποτέλεσμα ο τραπεζικός κλάδος να κινδυνεύει με κατάρρευση.
Μία ακριβή μεν, εναλλακτική δε, λύση , σύμφωνα με το περιοδικό, μπορεί να είναι η συντεταγμένη πτώχευση εντός του ευρώ.
Με αυτόν τον τρόπο, το χρέος μπορεί να μειωθεί σημαντικά και η ευρωπαϊκή βοήθεια να κατευθυνθεί στις προσπάθειες για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομία, με έμφαση στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες και υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα θα προχωρήσει στις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Αν και μιλώντας κάποιος για «συντεταγμένη», «ελεγχόμενη» ή «τακτική», πτώχευση, δεν είναι σίγουρο τι εννοεί κάθε φορά, είναι σαφές ότι το ελληνικό χρέος των 380 δισ. ευρώ περίπου δεν θα γίνει βιώσιμο αν δεν μειωθούν και το βάρος από τον δημόσιο τομέα.
Η μείωση των επιτοκίων του πρώτου πακέτου και η συμμετοχή της ΕΚΤ δεν αρκούν: Αναπόφευκτα, αργά η γρήγορα το θέμα του «κουρέματος» θα τεθεί και για τα δάνεια προς τον επίσημο τομέα.
Μέχρι τότε και όσο δεν λύνεται αυτό το θέμα, στις αγορές θα θεωρούν αναπόφευκτη μία νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και επιπλέον αδύνατη την προοπτική εξόδου της ελληνικής οικονομίας από τη βαθιά κρίση στην οποία έχει βυθισθεί.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι για την Ελλάδα και οι αποφάσεις που λαμβάνονται ήδη και θα ληφθούν τόσο στο εσωτερικό όσο και στην Ευρώπη θα καθορίσουν την πορεία όχι μόνο της χώρας μας αλλά και της Ευρωζώνης.
Newsroom ΔΟΛ
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Παράθεμα: Stavros Mavroudeas Blog
Παράθεμα: Η αρχή του τέλους του ελληνικού δράματος;-Σταύρος Μαυρουδέας « contramee
Παράθεμα: Η αρχή του τέλους του ελληνικού δράματος; « eleutheriellada
Παράθεμα: Η αρχή του τέλους του ελληνικού δράματος; | 7psixos
Παράθεμα: Η αρχή του τέλους του ελληνικού δράματος; « Ώρα Κοινής Ανησυχίας