Monthly Archives: Δεκέμβριος 2022

Πού οφείλεται η εκρηκτική αύξηση του πληθωρισμού;, Documento 20-12-2022

Posted on 31/12/2022 | Σχολιάστε

Πού οφείλεται η εκρηκτική αύξηση του πληθωρισμού;

20.12.2022 | 06:00

Η πληθωριστική έκρηξη που ξεκίνησε το 2021 περιορίζει δραματικά το λαϊκό εισόδημα. Ισοδυναμεί περίπου με τις μισθολογικές μειώσεις του πρώτου μνημονίου.

Βέβαια στην ελληνική μπανανία ελάχιστα συζητείται πώς ξεκίνησε η αύξηση του πληθωρισμού. Η κυβέρνηση την αποδίδει σε εξωτερικούς παράγοντες (ουκρανικό), απαλλάσσοντας τον εαυτό της από ευθύνες. Η συστημική αντιπολίτευση την αποδίδει στην κυβερνητική πολιτική (παραγνωρίζοντας τα βαθιά συστημικά αίτιά του).

Πίσω από αυτό το θέατρο σκιών οι εργαζόμενοι πρέπει να αναρωτηθούν ποια είναι τα αίτια αυτής της επιδρομής στις συνθήκες διαβίωσής τους, ποιοι ωφελούνται, ποιοι τους εμπαίζουν και πώς πρέπει να αντιδράσουν.

Στα ορθόδοξα οικονομικά συντηρητικές και «προοδευτικές» εκδοχές τους απλώς σκιαμαχούν για το εάν ο πληθωρισμός οφείλεται σε υπερβάλλουσα ζήτηση ή προσφορά και κυρίως τον θεωρούν νομισματικό φαινόμενο. Αντιθέτως, ο «παράνομος κόσμος» της μαρξιστικής πολιτικής οικονομίας τονίζει εξαιρετικά ρεαλιστικά ότι η αναντιστοιχία επιπέδου τιμών και πραγματικής οικονομίας (δηλαδή ο πληθωρισμός) ξεκινά από αλλαγές στη δεύτερη και δεν είναι απλώς νομισματικό φαινόμενο.

Οι κυρίαρχες σήμερα νεοσυντηρητικές απόψεις πολύ θα ήθελαν να μπορούσαν να αποδώσουν τον πληθωρισμό σε υπερβάλλουσες μισθολογικές αυξήσεις. Ομως αυτό πουθενά δεν επιβεβαιώνεται εμπειρικά.

Στην ελληνική περίπτωση ο πληθωρισμός αυξήθηκε από το δεύτερο ήμισυ του 2021. Πολύ πριν από το ουκρανικό ο γενικός δείκτης έφτασε τον Δεκέμβριο του 2021 το 5,1% και ο δομικός δείκτης (εξαιρούμενης της ενέργειας και των τροφίμων) το 1%. Η ιδιωτική κατανάλωση δεν παρουσίασε καμιά αλματώδη αύξηση (λόγω αυξανόμενων εισοδηματικών ανισοτήτων και φτώχειας των λαϊκών στρωμάτων) και απλώς επέστρεψε στα προπανδημικά επίπεδα. Επίσης, η αύξηση του μέσου μηνιαίου μισθού στο διάστημα 2018-21 δεν ξεπέρασε το 2%.

Ούτε η εναλλακτική ορθόδοξη υπόθεση ότι ο πληθωρισμός οφείλεται σε μποτιλιαρίσματα της προσφοράς (λόγω αδυναμίας της παραγωγής να επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα) ισχύει. Ο πληθωρισμός εμφανίστηκε όταν οι καραντίνες αποσύρθηκαν και η παραγωγή επανερχόταν στα προηγούμενα επίπεδα.

Η συστημική ρίζα του πληθωρισμού είναι η αδυναμία του καπιταλισμού να αυξήσει ραγδαία τον οικονομικό πλούτο. Αυτό αποτυπώνεται στη μακροχρόνια τάση πτώσης της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Στην προσπάθεια αντιρρόπησης της τάσης αυτής όλες οι συστημικές παραλλαγές διαχείρισής του (σοσιαλφιλελεύθερες και νεοφιλελεύθερες) προσφεύγουν και σε αναδιανεμητικά μέτρα για την ενίσχυση της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Ο πληθωρισμός είναι τέτοιο μέτρο, καθώς μειώνει τους πραγματικούς μισθούς και μπορεί να αυξήσει τα περιθώρια κέρδους.

Μετά την πανδημία στις περισσότερες δυτικές οικονομίες υιοθετήθηκε πολιτική πληθωρισμού κερδών.

Δηλαδή διευκολύνθηκαν οι επιχειρήσεις να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους μέσω της αύξησης των τιμών. Το ζήτημα αυτό συζητείται πολύ στο εξωτερικό (ΗΠΑ, Γαλλία, ΕΕ) αλλά καθόλου στην Ελλάδα. Ενδεικτικά, σε πρόσφατη ομιλία της Γερμανίδας Ιζαμπέλ Σνάμπελ (EKT) επισημάνθηκε ότι το μεγαλύτερο τμήμα του πληθωρισμού οφείλεται σε αύξηση του περιθωρίου κέρδους. Στην Ελλάδα η ΝΔ υπερθεμάτισε στην πολιτική αυτή. Αυτή η κουτοπόνηρη στρατηγική έσκαψε μόνη της τον λάκκο της όταν ξέσπασε το ουκρανικό, το οποίο ενίσχυσε και πολλαπλασίασε τις πληθωριστικές τάσεις.

Οι κυβερνητικές πολιτικές φιλοδωρημάτων («καλάθι νοικοκυριού» κ.λπ.) δεν λύνουν το πρόβλημα επιβίωσης των εργαζομένων, καθώς μάλιστα ο πληθωρισμός δεν πρόκειται να εξαφανιστεί εύκολα (παρά τις επίσημες εικοτολογίες). Οι εργαζόμενοι πρέπει να διεκδικήσουν πραγματικές αυξήσεις που να καλύπτουν τις εισοδηματικές τους απώλειες και τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών.

*Ο Σταύρος Μαυρουδέας είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής

Σχολιάστε

Posted in Άρθρα σε εφημερίδες - Newspaper articles

Με ετικέτα πληθωρισμός,Μαρξισμός,κέρδη

Mavroudeas S. (2022), ‘The adventures of Economic Policy within Mainstream Economics’ in Essays in Economic Theory and Policy in Honor of Professor Stella Karagianni, Athens: Gutenberg

Posted on 26/12/2022 | Σχολιάστε

Economic Policy covers the aims and the instruments of state economic interventionism. As a broad problematique it existed from the very birth of the science of the economy. However, as a special subject-area it was inaugurated in the interwar era and formalized by the beginning of the post-World War II era. Since then, Economic Policy faced serious ups and lows within economic analysis and policymaking. Particularly within Mainstream Economics (the nowadays dominant tradition within the science of the economy), Economic Policy – and especially its ‘hard’ versions of active fiscal policy, discreet industrial policy and planification – moved from the initial highs of the interwar and Keynesian era to the lows of the Neoliberal period. During the latter Economic Policy was dehydrated from crucial tools and downgraded as a subject because it was castigated as prone to labour demands and popular concessions that suppressed capital’s profitability. Since the beginning of the 21^st century – and as a result of the blatant failures of the Neoliberal deregulationist movement – a return of active Economic Policy is on the cards. However, this return within Mainstream Economics is both belated and very problematic. The contemporary orthodoxy of New Keynesianism attempts rather ineffectively to marry an activist economic policy with its neo-conservative insulation from popular pressures for better wages and working conditions. This paper analyses the adventures of Economic Policy within Mainstream Economics from the standpoint of Marxist Political Economy.

View this document on Scribd