Η παγκόσμια οικονομία συγκλονίζεται από τις πρόσφατες τραπεζικές χρεωκοπίες. Ξεκινώντας από τις ΗΠΑ – και παρά τις εθελοτυφλικές διακηρύξεις της ΕΕ και άλλων χωρών – τα προβλήματα σύντομα εξαπλώθηκαν τουλάχιστον στις υπόλοιπες Δυτικές οικονομίες. Μετά την αμερικανική SVB ακολούθησε η βεβιασμένη διάσωση της ελβετικής mega-bank Credit Suisse. Την ίδια ώρα τα διεθνή χρηματιστήρια κλυδωνίζονται και πολλές τράπεζες είναι στο μικροσκόπιο ως επίφοβες. Τα συστημικά κέντρα αποφάσεων πιάστηκαν ξανά στον ύπνο. Με σπασμωδικές κινήσεις και κουτοπόνηρες δηλώσεις ότι «εμάς δεν μας αφορά» στρουθοκαμηλίζουν εμπρός στο πρόβλημα και προσπαθούν να το ετεροχρονίσουν. Ιδιαίτερα διαπληκτίζονται για το εάν πρέπει να σταματήσουν οι αυξήσεις επιτοκίων (για τον περιορισμό του πληθωρισμού) και να επιβληθούν αυστηρότεροι έλεγχοι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Οι κυρίαρχοι κύκλοι και τα κυρίαρχα Οικονομικά, εγκλωβισμένοι στην διαχείριση και δικαιολόγηση του καπιταλιστικού συστήματος, αδυνατούν να δουν τις πραγματικές αιτίες της αναταραχής. Αντιθέτως, η Μαρξιστική Πολιτική Οικονομία επισημαίνει ρεαλιστικά τα δομικά συστημικά αίτια της. Ο σύγχρονος καπιταλισμός ταλανίζεται από την μακροχρόνια πτωτική τάση της κερδοφορίας, που προκύπτει από τις ίδιες τις αντιφάσεις του και όχι από την αύξηση των μισθών. Η φθίνουσα κερδοφορία των επιχειρήσεων επηρεάζει τα έσοδα του τραπεζικού τομέα καθώς συσωρρεύονται «κόκκινα δάνεια». Η φυγή των τραπεζών προς τα εμπρός (μέσω διαδικασιών πλασματικού κεφαλαίου) απλά έχει μεταχρονολογήσει το πρόβλημα χωρίς να το επιλύει.
Ταυτόχρονα, η σημερινή έκρηξη του πληθωρισμού (που προκύπτει από τα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας και όχι από νομισματικές πολιτικές, όπως ερίζουν τα κυρίαρχα Οικονομικά) περιπλέκει περισσότερο την κατάσταση. Η κουτοπόνηρη συστημική τακτική του ήπιου πληθωρισμού (που ροκανίζει τους μισθούς και αυξάνει τα επιχειρηματικά κέρδη) γύρισε μπούμερανγκ καθώς η αδυναμία της πραγματικής οικονομίας και οι ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις έκαναν ανεξέλεγκτο τον πληθωρισμό. Για την αντιμετώπιση του οι κεντρικές τράπεζες προχώρησαν σε εσπευσμένες αυξήσεις επιτοκίων. Όμως οι τελευταίες επιδεινώνουν την δομή χρεών επάνω στην οποία στηρίζεται το καπιταλιστικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι πιο ριψοκίνδυνες τράπεζες βρίσκονται ξαφνικά με αδυναμία χρηματοδότησης, οι καταθέτες και επενδυτές πανικοβάλλονται και η τραπεζική κρίση ξεσπά.
Έτσι, το σύστημα βρίσκεται εμπρός στο δίλημμα του στασιμοπληθωρισμού. Η αποφυγή της πρώτης απαιτεί χαλαρή νομισματική πολιτική ενώ του δεύτερου αυστηρή.
Φυσικά, το σύστημα επιδιώκει να ξαναφορτώσει τα βάρη στην εργασία. Όμως δεκαετίες Νεοφιλελεύθερων και Νέων Κεϋνσιανών αντιλαϊκών πολιτικών έχουν προκαλέσει εκτεταμένη φτωχοποίηση κάνοντας τον κίνδυνο της κοινωνικής έκρηξης παραπάνω από ορατό (όπως δείχνει η Γαλλία).
Στην ελληνική μπανανία όλα τα συστημικά κόμματα – και πρόθυμοι εταίροι σε μελλοντικές κυβερνήσεις συνεργασίας και αντιλαϊκής λιτότητας – περιμένουν άφωνοι τις εντολές από την Εσπερία καθώς αδυνατούν να έχουν έστω και μία μερικά αυτοτελή γραμμή. Εθελοτυφλούν ότι το εγχώριο τραπεζικό σύστημα δεν κινδυνεύει. Όντως, οι ελληνικές τράπεζες-ζόμπι δεν μπορούσαν (όχι δεν ήθελαν) να κάνουν τα κόλπα των Δυτικών. Όμως, οι ξένοι μέτοχοι τους είναι εκτεθειμένοι σε επίφοβες ξένες τράπεζες, οπότε οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να ρευστοποιήσουν ελληνικά στοιχεία για να καλύψουν ζημιές. Αυτό θα προσθέσει και θα οξύνει προβλήματα στον καραγκιοζ-μπερντέ της ελληνικής οικονομίας. Είτε η σημερινή είτε μία διάδοχη συστημική κυβέρνηση θα τα φορτώσει, υπό τις ευρωπαϊκές εντολές, στον «εχθρό λαό». Όμως η πλάτη της καμήλας αυτής έχει όρια που ήδη ξεπερνιούνται. Τότε αυτοί που σπέρνουν ανέμους θα θερίσουν θύελλες.
The Greek Saga: Competing Explanations of the Greek Crisis A Lecture by Professor Stavros Mavroudeas Friday, March 24, 10:00-11:15 am EST
This is the third speaker event of a three-part series on Political Economy. Professor Mavroudeas, is a renowned economist in the field of Political Economy. Despite the fact that the Greek economic crisis happened more than ten years ago, it is as relevant today as it was then because it shows that market economies are prone to breakdowns. Why did it happen? What brought about the crisis? Professor Mavroudeas will answer these questions from different perspectives and examine the role of EU policies in the aftermath of the crisis. Professor Mavroudeas will end his presentation with an overview of the evolution of the Greek economy after the 2010 crisis. Could such a crisis be avoided in the future? Could it happen in the U.S.? Join us to discuss these questions and many more.
Dr. Stavros Mavroudeas is a Professor of Political Economy at the Department of Social Policy of Panteion University, Athens, Greece. He received his Ph.D. from Birkbeck College, University of London. His teaching and research are in the field of Political Economy, Macroeconomics, History of Economic Thought, Labor Economics, Economic Growth and Development Economics, and the Greek Economy. Dr. Mavroudeas is the author of numerous papers and books in English and Greek. The Limits of Regulation (Edward Elgar, 2012) and Greek Capitalism in Crisis (Routledge, 2014) are examples of his prolific work.
Στις 10/3, η καλιφορνέζικη τράπεζα Silicon Valley Bank (SVB) έγινε η μεγαλύτερη τράπεζα που πτωχεύει από την οικονομική κρίση του 2008. Ήταν η 16η μεγαλύτερη αμερικανική εμπορική τράπεζα. Εξειδικευόταν σε δοσοληψίες με εταιρείες τεχνολογίας και υγειονομικής περίθαλψης και ιδιαίτερα σε επενδύσεις σε «start-up» εταιρείες.
Η χρεωκοπία της SVB πυροδοτήθηκε από σημαντικές ζημιές σε τίτλους επιχειρήσεων τις οποίες είχε δανείσει. Προσπάθησε να τις καλύψει με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου που όμως προκάλεσε πανικό μεταξύ των βασικών εταιρειών τεχνολογίας στην Καλιφόρνια που διατηρούσαν τα μετρητά τους στην SVB. Το αποτέλεσμα ήταν αντί να αντλήσει κεφάλαια η SVB να χάνει μαζικά καταθέσεις. Η μετοχή της κατέρρευσε, συμπαρασύροντας και άλλες τράπεζες μαζί της. Οι συναλλαγές σε μετοχές της σταμάτησαν και απέτυχαν και οι προσπάθειες άντλησης κεφαλαίων ή εύρεσης αγοραστή, με αποτέλεσμα η Ομοσπονδιακή Εταιρεία Ασφάλισης Καταθέσεων των ΗΠΑ (FDIC) να αναλάβει τον έλεγχο της. Η τελευταία είναι μια ανεξάρτητη κρατική υπηρεσία που ασφαλίζει τις τραπεζικές καταθέσεις και εποπτεύει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Θα ρευστοποιήσει τα περιουσιακά στοιχεία της τράπεζας για να αποπληρώσει τους πελάτες της, συμπεριλαμβανομένων των καταθετών και των πιστωτών.
H χρεωκοπία της SVB δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Είχε προηγηθεί μία άλλη ρωγμή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα στον αμαρτωλό τομέα των κρυπτονομισμάτων. Η τράπεζα κρυπτονομισμάτων Silvergate χρεωκόπησε μετά την κατάρρευση των τιμών και των συναλλαγών του bitcoin και άλλων κρυπτονομισμάτων (8/3/2023). Επιπλέον, την κατάρρευσή της SVB ακολούθησε γρήγορα (12/3/2023) το κλείσιμο της Signature Bank, δανείστριας του τομέα των κρυπτονομισμάτων.
Ο ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ ΝΤΟΜΙΝΟ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Όλα τα παραπάνω έχουν προκαλέσει φόβους σε όλα τα βασικά πολιτικο-οικονομικά κέντρα του καπιταλιστικού συστήματος για πυροδότηση αλυσσίδας (ντόμινο) χρεωκοπιών. Οι αντιδράσεις τους, όπως συνήθως, είναι ένας συνδυασμός στρουθοκαμηλισμού και εγρήγορσης.
Η ΕΕ και το ΗΒ βιάστηκαν να δηλώσουν ότι επηρεάζονται λίγο από τα συμβάντα. Ταυτόχρονα όμως το αγγλικό υποκατάστημα της SVB πωλείται κυριολεκτικά αντί πινακίου φακής.
Αντιθέτως, οι ΗΠΑ ενεργοποίησαν – εκμεταλλευόμενες και το κενό του Σαββατοκύριακου – μία σειρά διαθέσιμα εργαλεία τους (φανερά και συγκαλυμμένα) για να αποσοβηθεί το ντόμινο. Εκτός από καθησυχαστικές δηλώσεις και επηρεασμό του δημόσιου κλίματος, το Υπουργείο Οικονομικών, η FDIC και η Fed ανακοίνωσαν ένα νέο Πρόγραμμα Τραπεζικής Χρηματοδότησης (BTFP), το οποίο προσφέρει δάνεια έως και ενός έτους για τα θεσμικά ιδρύματα έναντι ομολόγων και ορισμένων άλλων εξασφαλίσεων. Οι εξασφαλίσεις θα ληφθούν στην ονομαστική αξία αντί για τις τιμές της αγοράς, αποφεύγοντας τις αναγκαστικές πωλήσεις ως απάντηση στον φόβο χρεωκοπίας. Επιπλέον, εγγυήθηκαν οι καταθέσεις των δύο χρεωκοπημένων τραπεζών (συμπεριλαμβανομένων και εκείνων πάνω από το θεσμικό όριο των 250.000 USD).
Επίσης, οι ρυθμιστικές αρχές επεξεργάζονται νέες διαδικασίες ελέγχων πρόληψης τραπεζικών καταρρεύσεων.
Οι κινήσεις αυτές αποσκοπούν στην αποφυγή εκδήλωσης πανικού στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίου την επαύριο των χρεωκοπιών. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε ανεξέλεγκτη χιονοστιβάδα και ενδεχομένως ένα κραχ. Τα συστημικά κέντρα έχουν αρκετή πείρα – εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν – για να αποφύγουν τέτοιες χιονοστιβάδες. Όμως αυτό που αδυνατούν να επιτύχουν είναι να επιλύσουν τις βαθύτερες αντιφάσεις του συστήματος που τις γεννούν.
Η ΛΥΔΙΑ ΛΙΘΟΣ ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΥΩΠΙΚΕΣ ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ
Οι ενδο-συστημικές αντιπαραθέσεις για τις χρεωκοπίες εστιάζουν σε δύο σημεία. Πρώτο, οι σοσιαλφιλελεύθερες απόψεις επιρρίπτουν την ευθύνη στην απορρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος επί Τραμπ (απόσυρση του νόμου Dodd-Frank το 2018), που χαλάρωσε την εποπτεία επί των τραπεζών. Δεύτερο, οι οπαδοί μίας χαλαρότερης νομισματικής πολιτικής (και μαζί τους και οι αγορές) υποστηρίζουν ότι οι γρήγορες αυξήσεις επιτοκίων πνίγουν τις επιχειρήσεις.
Πρόκειται για μυωπικούς καυγάδες που εθελοτυφλούν μπροστά στις ανυπέρβλητες θεμελιακές αντιφάσει του καπιταλισμού. Η Μαρξιστική Πολιτική Οικονομία τοποθετεί εύστοχα στον πυρήνα αυτών των καπιταλιστικών προβλημάτων την μακροχρόνια πτωτική τάση της κερδοφορίας. Η θέση αυτή επιβεβαιώνεται και στις σημερινές χρεωκοπίες, διαψεύδοντας ξανά τις επιπόλαιες θεωρίες χρηματιστικοποίησης. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα – το οποίο ποτε δεν έκοψε τον ομφάλιο λώρο του με την καπιταλιστική κερδοφορία αντίθετα με τις «χρηματιστικοποιητικές» αφέλειες – συμπιέζεται από το δίπολο μιας επικείμενης ύφεσης: πτώση κερδών και πτώση τιμών των επιχειρηματικών περιουσιακών στοιχείων λόγω αύξησης επιτοκίων.
Η κερδοφορία ανέκαμψε γρήγορα – μετά την πανδημική κρίση – μόλις επανεκκινήθηκε η οικονομία. Όμως η ανάκαμψη δεν κάλυψε πλήρως τις απώλειες της κρίσης. Επιπλέον, γρήγορα σκόνταψε στην υπερσυσσώρευση του κεφαλαίου και στην αύξηση του κόστους παραγωγής που εκδηλώθηκε με την άνοδο του πληθωρισμού. Έτσι, ακόμη και συστημικά κέντρα (π.χ. JP Morgan) εκτιμούν ότι η κερδοφορία έχει ξαναπάρει την κατιούσα.
Ο πληθωρισμός περιπλέκει περισσότερο την κατάσταση. Η αναιμική καπιταλιστική μεγέθυνση προκάλεσε πραγματικές (και όχι απλά νομισματικές) αιτίες αύξησης τιμών. Αυτές επιδεινώθηκαν από την συστηματική αύξηση του περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων μέσω ήπιας αύξησης των τιμών (δηλαδή πληθωρισμού κερδών). Όμως αυτό γρήγορα έγινε ανεξέλεγκτο, λόγω των εντεινόμενων ιμπεριαλιστικών συγκρούσεων αλλά και της αδυναμίας περαιτέρω αύξησης της εκμετάλλευσης της εργασίας. Οι πρώτες κατακερματίζουν αλυσσίδες παραγωγής και αυξάνουν τα κόστη. Η «ξαφνική» εμφάνιση έλλειψης εργατικού δυναμικού δείχνει ότι το κεφάλαιο, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν μπορεί να αυξήσει ραγδαία το ποσοστό υπεραξίας και να αντιρροπήσει την πτώση κερδοφορίας.
Έτσι το σύστημα αντιμετωπίζει το δίδυμο χαμηλής κερδοφορίας και υψηλού πληθωρισμού. Στην προσπάθεια αντιμετώπισης του πληθωρισμού αυξάνει τα επιτόκια. Όμως αυτό επιδεινώνει περαιτέρω την κερδοφορία των επιχειρήσεων. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας είναι πολύ πιο ευάλωτος. Εξαρτάται από την κερδοφορία των παραγωγικών επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα υποτιμούνται τα περιουσιακά στοιχεία του λόγω αύξησης επιτοκίων. Ο συνδυασμός αυτός οδηγεί τις πιο εκτεθειμένες τράπεζες στην χρεωκοπία. Όμως αυτό είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου.
Bank failures: The specter of crisis once again looms over capitalist economies
S. Mavroudeas
Department of Social Policy
Panteion University
THE BANKRUPCIES
On 10/3, California-based Silicon Valley Bank (SVB) became the largest bank to fail since the financial crisis of 2008. It was the 16th largest US commercial bank. It specialized in transactions with technology and healthcare companies and particularly in investments in start-up companies.
SVB’s bankruptcy was triggered by significant losses on corporate securities it had lent to. In order to diminish losses SVB bought US state debt titles. However, Fed’s policy of raising interest rates diminished the market value of these titles. SVB was then in a conundrum. It tried to cover losses with an equity raise, but that caused panic among the major California tech companies that kept their cash in SVB. The result was that instead of raising capital, SVB faced a typical bank run. Its stock collapsed, dragging that of other banks down with it. Trading in its stock was halted and efforts to raise capital or find a buyer failed, leading to the US Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC) taking control of it. The latter is an independent government agency that insures bank deposits and supervises financial institutions. It will liquidate the bank’s assets to repay its customers, including depositors and creditors.
The SVB bankruptcy is not an isolated incident. It was preceded by another crack in the financial system in the sinful sector of cryptocurrencies. Cryptocurrency bank Silvergate went bankrupt after prices and trading of bitcoin and other cryptocurrencies collapsed (8/3/2023). In addition, the collapse of SVB was quickly followed (12/3/2023) by the closure of Signature Bank, a lender to the cryptocurrency sector. During the following days a number of other financial institutions came to the fore as ‘toxic’ (i.e. in danger of going under); the Credit Suisse being the more prominent of them. In all cases there was concerted efforts to devise plans to solve them.The crucial point in all these cases is not that salvation plans were devised but the high frequency of bankruptcies or near-bankruptcies in a limited time-period. Another crucial point is that the specific mechanisms of each case differ: from start-up financing (in the case of the SVB) to the cryptocurrencies (in the case of Silvergate) and to the more traditional causes (in the case of Credit Suisse). All these point towards a general malaise and not to isolated specific cases (as some Mainstream commentators tried to argue initially).
FEARS OF A DOMINO EFFECT AND IMMEDIATE POLICY REACTIONS
These events have caused fears in all the main political-economic decision centers of the capitalist system about triggering a chain (domino) of bankruptcies. Their reactions, as usual, are a combination of ostrich and alertness.
The EU and the UK were quick to say they were little affected by the events. At the same time, however, the English branch of SVB is literally being sold for peanuts.
On the contrary, the USA activated a series of available tools (overt and covert) to neutralise the danger of the domino. In addition to reassuring statements and influencing public sentiment, the Treasury Department, the FDIC and the Fed announced a new Bank Financing Program (BTFP), which offers loans of up to one year to institutional institutions against bonds and certain other collateral. Collateral will be taken at face value rather than market prices, avoiding forced sales in response to the fear of bankruptcy. In addition, the deposits of the two insolvent banks (including those above the institutional limit of USD 250,000) were guaranteed. Also, regulators are mussing over the introduction of new tests and requirements for bank solvency.
These moves aim to avoid panic in the international money and capital markets in the aftermath of the bankruptcies. A general panic would cause an uncontrolled avalanche and possibly a crash. Capitalist decision-making centers have enough experience – if conditions and time permit – to avoid such avalanches. But what they fail to achieve is to resolve the deeper contradictions of the system that give birth to them.
THE LITMUS TEST OF PROFITABILITY
Within Mainstream Economics and the ruling classes’ decision centres the bankruptcies fomented already raging controversies. Two are the main focal points of these controversies. First, social-liberal views blame Trump’s deregulation of the financial system (the withdrawal of the Dodd-Frank Act in 2018), which loosened supervision over banks. They maintain that with more financial regulation bankruptcies would be avoided. Second, proponents of looser monetary policy (supported by private markets that are panicking) argue that rapid interest rate hikes stifle business and demand a pose.
These are myopic quarrels that turn a blind eye to the insurmountable fundamental contradictions of capitalism. Marxist Political Economy aptly places at the core of these capitalist problems the long-term falling profitability trend that haunts the very DNA of capitalism. This position is again confirmed in today’s bankruptcies. Contrary to the frivolous financialization theories, the financial system has never cut its umbilical cord with capitalist profitability. Interest (financial sector’s revenues) are part of surplus-value (and hence a deduction from enterprises’ profit). Hence, once again – contrary to the ‘financialisationist’ naïvetés – the falling profitability causes financial bankruptcies. Interestingly, in the current situation takes the form of a very dangerous duo: falling profits and falling business asset prices due to rising interest rates. This configuration increases vertically the danger of an impending recession.
The beginning of the 21st century is already marred by the increasing occurrence of capitalist crises. After the 2008 crisis (with its double dip), the COVID-19 health-cum-economic crisis followed. Both were associated with a serious decline of capitalist profitability. After the pandemic crisis, profitability recovered quickly once the economy restarted. But the recovery did not fully cover the losses of the crisis. Moreover, it quickly stumbled again upon the overaccumulation of capital (i.e. the existence of a big proportion of non-viable under current conditions capitalist firms). This was aggravated by the specific contours of the contemporary eruption of inflation that increased production costs. Thus, even Mainstream entities (e.g. JP Morgan) estimate that profitability is back on the decline.
As mentioned above, inflation further complicates the situation. Anemic capitalist growth produced real (and not merely monetary) causes for price increases. These were exacerbated by the systematic increase in corporate profit margins through mild price increases (i.e. profit inflation). But this trick quickly became uncontrollable, due to the intensifying imperialist conflicts and the inability to further increase the exploitation of labor. The former fragment production chains and increase costs.
The increase of the ‘zombie companies’ (firms which cannot cover debt servicing costs from current profits over an extended period) is an indicative sign of this situation. Contrary to previous Mainstream assertions (e.g. https://www.federalreserve.gov/econres/notes/feds-notes/us-zombie-firms-how-many-and-how-consequential-20210730.html ) this cohort is on the rise. What is also worrying is the fact that – contrary to Mainstream beliefs – these ‘zombie companies’ do not disappear quickly but rather manage to survive despite their precarious condition. The prevalence of ‘zombie companies’ has ratcheted up after the 1974-5 global crisis. What made them more long-lived during the last years is the persistence on low interest rates. The unconventional monetary policy (i.e., quantitative easing (QE)), gave further lease of life to these companies which would otherwise have been long buried. The current bout of inflation puts their existence at risk as central banks raise interest rates.
Capital faces further complications in the current situation. The emergence of a tight labour market (at least for several sectors of the economy) implies that capital cannot easily reinvigorate the increase of labour exploitation (the rate of surplus-value) as a counter-acting force in the decline of the profit rate. The ‘great resignation’ (fewer people working, that is a smaller workforce) and the ‘quiet quitting’ (meaning workers seeking fewer hours of work) means that – under the current conditions of work and pay – capital cannot easily employ methods of relative and absolute surplus-value extraction. This condition is expressed in the chronically low productivity.
CAPITAL’S POLICY CONUNDRUM
Thus, the system faces the duet of low profitability and high inflation.
It seems that – at least currently – the main capitalist political-economic decision centres prioritise the fight against inflation. Hence, they increase interest rates. But this further worsens the profitability of enterprises. In such a situation the financial sector is much more vulnerable. It depends on the profitability of productive enterprises, which is falling. It is over-extended due to years of expansive fictitious capital operations (which depend upon credit expansion). At the same time, its assets are depreciated due to rising interest rates. Additionally, perverse phenomena appear; like the inverted yield curve (an unusual state in which longer-term debt instruments have a lower yield than short-term ones). This combination leads the most exposed banks to bankruptcy.
Probably capitalist political-economic decision centres expect that the rhythm of bankruptcies will be low and spread over time. Hence, they could face each one separately and without them resulting in a domino.
However, history has shown that capitalism is not an easily controlled system even by its most experienced managers. The current bout of financial bankruptcies is only the tip of the iceberg. The deep structural contradictions of the capitalist system – expressed fundamentally in the falling profitability – lay beneath the surface. And the capitalist system seems increasingly incapable of resolving them.
Στο πλαίσιο της σειράς σεμιναρίων του Εργαστηρίου Κοινωνικής Πολιτικής (Ε.Κοι.Π.) για το ακαδημαϊκό έτος 2022-23 την Τρίτη 28/2/2023 στις 18.00 δόθηκε διάλεξη του Καθηγητή Στ. Μαυρουδέα με τίτλο: Είναι ο Νεοφιλελευθερισμός το κυρίαρχο οικονομικό παράδειγμα σήμερα;
Στην διάλεξη αυτή επιχειρηματολογήθηκε ότι ο Νεοφιλελευθερισμός έχει εκπέσει από κυρίαρχο οικονομικό παράδειγμα από τις αρχές του 21ου αιώνα. Την θέση του έχει καταλάβει ο Νέος Κεϋνσιανισμός με τη Νέα Μακροοικονομική Συναίνεση. Βασικά στοιχεία των τελευταίων είναι η αποδοχή ενός ολοένα και αυξανόμενου κρατικού οικονομικού παρεμβατισμού. Το νέο κυρίαρχο οικονομικό παράδειγμα είναι εξίσου συντηρητικό με τον προκάτοχο του. Όμως διαφέρει θεμελιωδώς καθώς εμφορείται από την αντίληψη του Σοσιαλφιλελευθερισμού και προτείνει ουσιωδώς διαφορετικές οικονομικές πολιτικές.
Η παρουσίαση των βασικών σημείων της διάλεξης ακολουθεί.
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΚΟΙΠ: ΕΙΝΑΙ Ο ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ ΤΟ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΗΜΕΡΑ;
Στο πλαίσιο της σειράς σεμιναρίων του Εργαστηρίου Κοινωνικής Πολιτικής (Ε.Κοι.Π.) για το ακαδημαϊκό έτος 2022-23 την Τρίτη 28/2/2023 στις 18.00 θα διεξαχθεί εισήγηση του Καθηγητή Στ. Μαυρουδέα με τίτλο: Είναι ο Νεοφιλελευθερισμός το κυρίαρχο οικονομικό παράδειγμα σήμερα;
Περίληψη Εισήγησης:
Στην διάλεξη αυτή υποστηρίζεται ότι ο Νεοφιλελευθερισμός έχει εκπέσει από κυρίαρχο οικονομικό παράδειγμα από τις αρχές του 21ου αιώνα. Την θέση του έχει καταλάβει ο Νέος Κεϋνσιανισμός με τη Νέα Μακροοικονομική Συναίνεση. Βασικά στοιχεία των τελευταίων είναι η αποδοχή ενός ολοένα και αυξανόμενου κρατικού οικονομικού παρεμβατισμού. Το νέο κυρίαρχο οικονομικό παράδειγμα είναι εξίσου συντηρητικό με τον προκάτοχο του. Όμως διαφέρει θεμελιωδώς καθώς εμφορείται από την αντίληψη του Σοσιαλφιλελευθερισμού και προτείνει ουσιωδώς διαφορετικές οικονομικές πολιτικές.
Το Κοινωνικό Πολύκεντρο σε συνεργασία με την ΑΔΕΔΥ και το Νομαρχιακό Τμήμα ΑΔΕΔΥ Έβρου πραγματοποίησαν εκδήλωση στην Αλεξανδρούπολη με θέμα “Οι αμοιβές στο Δημόσιο” την Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου στις 17:00 στο Alexander Beach Hotel (Νέα Χιλή Αλεξανδρούπολης). Το θέμα “Το επίπεδο και η εξέλιξη των αμοιβών στον ελληνικό δημόσιο τομέα” παρουσίασε ο καθηγητής Τμ. Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Στ. Μαυρουδέας.
Εκδήλωση Κοινωνικού Πολύκεντρου ΑΔΕΔΥ στην Αλεξανδρούπολη: Οι αμοιβές στο Δημόσιο
Το Κοινωνικό Πολύκεντρο σε συνεργασία με την ΑΔΕΔΥ και το Νομαρχιακό Τμήμα ΑΔΕΔΥ Έβρου πραγματοποιούν εκδήλωση στην Αλεξανδρούπολη με θέμα “Οι αμοιβές στο Δημόσιο” την Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου στις 17:00 στο Alexander Beach Hotel (Νέα Χιλή Αλεξανδρούπολης).
Το θέμα “Το επίπεδο και η εξέλιξη των αμοιβών στον ελληνικό δημόσιο τομέα” θα παρουσιάσει ο καθηγητής Τμ. Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Στ. Μαυρουδέας.
Επίσης θα παρουσιαστούν οι δράσεις του Κ.Π. στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις ενίσχυσης της επιχειρησιακής και διοικητικής ικανότητας των δομών και των μελών της ΑΔΕΔΥ» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα 2014-2020», από τον Πρόεδρο του φορέα κ. Γ. Γιούλο.
Στην εκδήλωση θα παρέμβουν με τις τοποθετήσεις τους τα μέλη της Ε.Ε. της ΑΔΕΔΥ κ. Γ. Μακράκης και κ. Β. Πολυμερόπουλος.
Την 15η Ιανουαρίου 2023 αποβίωσε στο Λονδίνο σε ηλικία 87 ετών η Victoria Chick, μία εμβληματική μορφή του μετα-Κεϋνσιανού ρεύματος.
Γεννημένη στο Berkeley της Καλιφόρνια το 1936 σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και στη συνέχεια στο London School of Economics. Μετά τις σπουδές της, το 1963, εκλέχθηκε διδάσκουσα στο University College London (UCL) όπου και παρέμεινε μέχρι την συνταξιοδότηση της, το 2021, αλλά και στην συνέχεια ως ομότιμη καθηγήτρια. Παρέμεινε ενεργή μέχρι το τέλος της ζωής της συμμετέχοντας σε πολλά συνέδρια, δίνοντας διαλέξεις και συγγράφοντας μελέτες.
Μέσα από τις σπουδές και την ερευνητική δράση της, η Victoria Chick προσελκύσθηκε στις πιο ριζοσπαστικές εκδοχές της Κεϋνσιανής παράδοσης και στη συνέχεια αποτέλεσε βασική εκπρόσωπο τους. Συμμετείχε στις συναντήσεις του 1971 που συγκλήθηκαν από τον Paul Davidson και όπου η Joan Robinson πρότεινε το όνομα μετα-Κεϋνσιανισμός σαν τίτλο της κοινής τους προσέγγισης που την διαφοροποιούσε τόσο από τον επίσημο Κεϋνσιανισμό όσο και από τη Νεοκλασσική προσέγγιση και τον ήδη αναδυόμενο Νεοφιλελευθερισμό. Η V.Chick συνέβαλε ιδιαίτερα στο ρεύμα αυτό ήδη με το πρώτο σημαντικό έργο της, την «Θεωρία της Νομισματικής Πολιτικής» (The Theory of Monetary Policy) που δημοσιεύτηκε το 1973. Στο έργο αυτό επέκρινε τόσο τον παραδοσιακό Κεϋνσιανισμό (που αποτυπώνεται στο υπόδειγμα IS-LM) όσο και τον Μονεταρισμό (δηλαδή το πρώτο Νεοφιλελεύθερο ρεύμα). Η ίδια κατεύθυνση ανάλυσης αναπτύχθηκε και στο επόμενο σημαντικό έργο της, τα «Μακροοικονομικά μετά τον Keynes» (Macroeconomics after Keynes, 1983).
Το κεντρικό θέμα της ερευνητικής δουλειάς της V.Chick αφορά την θεωρία του χρήματος και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Βέβαια η πλούσια συγγραφική δραστηριότητα της δεν περιρίσθηκε μόνο σε αυτό το πέδιο αλλά επεκτάθηκε και σε άλλα, όπως την μακροοικονομική θεωρία και πολιτική και την μεθοδολογία της οικονομικής ανάλυσης. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η δουλειά της στο ζήτημα της ενδογένειας του χρήματος, που αποτέλεσε μία από τις βασικές συντεταγμένες του μετα-Κεϋνσιανού ρεύματος.
Γνώρισα την Vicky Chick σπουδάζοντας στο κοινό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του UCL και του School of Oriental and African Studies (SOAS) το 1986. Ήταν μία εντυπωσιακή παρουσία μέσα στο τότε τμήμα Πολιτικής Οικονομίας του UCL αλλά και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα που ξεχώριζε για την ζωντάνια, ευρυμάθεια αλλά και συγχρόνως διεισδυτικότητα και επιμονή στις απόψεις της. Οι διαλέξεις της ήταν από τις καλύτερες και πιο ενδιαφέρουσες μέσα σε ένα πρόγραμμα του περιλάμβανε και άλλα βαριά ονόματα της επιστήμης της οικονομίας. Το ίδιο σημαντική και δεσπόζουσα ήταν η παρουσία της στα σεμινάρια του τμήματος. Στη συνέχεια συνάντησα την V.Chick σε πολλά συνέδρια και διαλέξεις όπου, ακόμη και σε μεγαλύτερη ηλικία, διατηρούσε πάντα τα χαρακτηριστικά αυτά.
Για όσους από εμάς ακολουθήσαμε την παράδοση της Μαρξιστικής Πολιτικής Οικονομίας, η Vicky Chick παρέμεινε πάντα μία ενδιαφέρουσα συνομιλήτρια με ευρύτητα αντίληψης, διεισδυτικές παρατηρήσεις, ενδιαφέρουσες απόψεις και γνώση της «παρείσακτης» (από Νεοκλασσικά και Κεϋνσιανά Οικονομικά) Μαρξιστικής προσέγγισης. Από πολλές απόψεις, είναι εξαιρετικά εύστοχη η δήλωση του Charles Goodhart ότι η Vicky Chick ήταν πάντα μία όαση λογικής μέσα στην έρημο της Νεοκλασσικής κυριαρχίας.
RT @MavroeidisPtis: Ορκίζεται ο Βαρουφάκης ότι πλαστογράφησαν την επιστολή του υπέρ του ΝΑΙ στη διαπραγμάτευση νέας δανειακής σύμβασης, δη…Pressed 1 day ago
Τραπεζικές χρεωκοπίες: Το φάντασμα της κρίσης πλανιέται ξανά πάνω από τις καπιταλιστικές οικονομίες – ΠΡΙΝ,@19/3/20… twitter.com/i/web/status/1…Pressed 1 week ago
Instituto Marxista de Economía
Stavros Mavroudeas Blog 